Trong lòng bạn chứa thứ gì?

Có một lữ khách trẻ tuổi tình cờ gặp một người lớn tuổi rất hiểu thiền lý ở trên thảo nguyên, anh ta hỏi cụ già: "Ông sống ở đây có tốt không?"

Cụ già hỏi ngược lại: "Quê hương của cháu như thế nào?"

Người lữ khách nói: "Tệ lắm, vừa bế tắc, vừa lạc hậu"

Cụ già vội nói: "Vậy cháu mau đi đi, ở đây và quê của cháu rất giống nhau".

Sau đó lại có một lữ khách khác đến, cũng hỏi cụ già câu như vậy, cụ già cũng hỏi ngược lại một câu như đã hỏi thanh niên trước, lữ khách mới đến trả lời một cách thâm tình: "Quê cháu rất tốt, đồng ruộng khe suối, cỏ cây nhà cửa, lại có người thân xóm giềng, đều làm cho cháu rất nhớ".

Cụ già bèn nói: "Ở đây cũng đẹp như ở quê của cháu vậy".

Có một người bên cạnh nghe như vậy cảm thấy nghi ngờ không hiểu, hỏi cụ già: "Tại sao cùng một câu hỏi giống nhau, mà cụ lại trả lời khác nhau một trời một vực như thế?"

Cụ già nói: "Tốt và không tốt hoàn toàn không có phân giới rõ ràng, chính xác, có chăng thì chỉ là cảm giác trong lòng người mà thôi. Trong lòng ông chứa thứ gì mới có thể tìm thấy thứ đó".

Nhà thiền có câu: "Người trong lòng đầy bất mãn và trở ngại muốn đi tìm chỗ tốt đẹp để trở về nương náu, nhất định tìm không được; nhưng trong lòng tràn đầy tình yêu và sự đẹp đẽ mới có thể phát hiện được ốc đảo của chính mình. Điều này xem ra dường như là việc phức tạp huyền bí, kỳ thật chỉ là nói rõ một đạo lý: Trên thế giới không có sự việc gì là tuyệt đối, bất cứ tấm thẻ nào trong tay bạn cũng hoàn toàn có hai mặt trái và phải.

ST

Ba cái sàng của ông Socrate

Một hôm Socrate, nhà hiền triết Hy lạp, đang ngồi trong nhà, bỗng có một người vẻ mặt giận giũi chạy vào bảo ông:

- Ông ơi, ông có biết X, người bạn của ông, nói gì về ông chăng?

Ông Socrate đáp:

- Không, nhưng trước khi nghe anh nói, tôi muốn anh cho phép tôi lượt đãi những gì anh sắp kể cho tôi nghe qua ba cái sàng này nhé! Cái thứ nhất là cái sàng Chân Thật. Anh có biết chắc chắn về những điều anh sắp nói đó chăng?

- Không, đó là tôi nghe từ một người khác nói lại.

- Vậy thì xin anh hãy cho tôi đãi qua cái sàng thứ hai. Nếu những gì anh sắp nói không phải là Chân Lý thì ít ra nó cũng phải chứa một cái gì Thiện hoặc Mỹ chứ?

- Cũng không nốt!

- Bao nhiêu đó cũng đủ cho chúng ta đừng tin rồi, nhưng bây giờ thì xin anh hãy thử đãi nó qua cái sàng thứ ba xem sao, những gì anh sắp kể lại có Ích Lợi gì chăng?

- Tôi nghe sao thì thuật lại thế chứ đâu biết có ích lợi hay không!

Ông Socrates nói:

- Ấy vậy, nếu những gì anh sắp thuật lại cho tôi nghe đã không Thật, không Thiện Mỹ, mà cũng không Bổ Ích vào đâu cả thì anh và tôi hãy gạt bỏ nó ra ngoài tai, có gì đáng lưu tâm để rồi lại áy náy mà làm gì.

Anh và tôi cũng có thể quẳng bao nhiêu gánh lo âu, nếu chúng ta chịu dùng đến ba cái sàng đãi sạn của nhà hiền triết Socrate.

Trước khi giận dũ về những lời gièm pha, soi bói của những người hẹp dạ, chúng ta đừng quên dùng ba cái sàng của Socrate.

Trước khi nói với ai về một người hay một việc gì, chúng ta đừng quên đãi qua ba cái sàng ấy.

Và những gì chúng ta thốt ra, muốn có chút giá trị, muốn được người ta lưu tâm đến, ít ra nó phải có: Thật, Tốt Ðẹp và Hữu Ích.

St