Ba cái sàng của ông Socrate

Một hôm Socrate, nhà hiền triết Hy lạp, đang ngồi trong nhà, bỗng có một người vẻ mặt giận giũi chạy vào bảo ông:

- Ông ơi, ông có biết X, người bạn của ông, nói gì về ông chăng?

Ông Socrate đáp:

- Không, nhưng trước khi nghe anh nói, tôi muốn anh cho phép tôi lượt đãi những gì anh sắp kể cho tôi nghe qua ba cái sàng này nhé! Cái thứ nhất là cái sàng Chân Thật. Anh có biết chắc chắn về những điều anh sắp nói đó chăng?

- Không, đó là tôi nghe từ một người khác nói lại.

- Vậy thì xin anh hãy cho tôi đãi qua cái sàng thứ hai. Nếu những gì anh sắp nói không phải là Chân Lý thì ít ra nó cũng phải chứa một cái gì Thiện hoặc Mỹ chứ?

- Cũng không nốt!

- Bao nhiêu đó cũng đủ cho chúng ta đừng tin rồi, nhưng bây giờ thì xin anh hãy thử đãi nó qua cái sàng thứ ba xem sao, những gì anh sắp kể lại có Ích Lợi gì chăng?

- Tôi nghe sao thì thuật lại thế chứ đâu biết có ích lợi hay không!

Ông Socrates nói:

- Ấy vậy, nếu những gì anh sắp thuật lại cho tôi nghe đã không Thật, không Thiện Mỹ, mà cũng không Bổ Ích vào đâu cả thì anh và tôi hãy gạt bỏ nó ra ngoài tai, có gì đáng lưu tâm để rồi lại áy náy mà làm gì.

Anh và tôi cũng có thể quẳng bao nhiêu gánh lo âu, nếu chúng ta chịu dùng đến ba cái sàng đãi sạn của nhà hiền triết Socrate.

Trước khi giận dũ về những lời gièm pha, soi bói của những người hẹp dạ, chúng ta đừng quên dùng ba cái sàng của Socrate.

Trước khi nói với ai về một người hay một việc gì, chúng ta đừng quên đãi qua ba cái sàng ấy.

Và những gì chúng ta thốt ra, muốn có chút giá trị, muốn được người ta lưu tâm đến, ít ra nó phải có: Thật, Tốt Ðẹp và Hữu Ích.

St